Биология

ЛИТОФИТХО – (яз калимаи юнонии «Литос» яъне санг ва калимаи «Фитон» яъне  растани гирифта шудааст) – ин як намуди потрофитхо ё растанихое, ки дар сангу харсангхо, шоххои дарахт ё чойхои кафидаи онхо месабзида мебошад. Литофитхо чинсхои кухиро вайрон карда, барои нумуи растанихо замина тайёр мекунанд. Одатан харсанг аввал бактерияю обсабз, …

МАМОНТ (Mammuthus primigeni-us), хайвони ширхури мурдарафтаест ва аз оилаи филхо буд. Дар Аврупо, Осиёи Шимоли ва Америкаи Шимоли дар нимаи дуюми плейстоцен зиндаги карда, кариб 10 хазор сол пеш аз байн рафтааст. Кади Мамонт 2,5—3,5         метр, вазнаш 7 тонн буда, пойхои кутох ва муи гафс дошт. Дарозии очаш 4 метр …

ЛИМУ (Citrus limon), растании бисёрсолаи хамешасабзи субтропики» мансуби судобихо. Лимуро дар забони руси «Лимон» ва ба забони англиси «Lemon» меноманд. Баландии дарахти лиму 3—7 метр, шоххояш хордор, баъзан бехор, баргаш гафс, дарозруя, тухмшакл, гулаш дучинса, сафеди хушбуй, мевааш тухмшакл, баъзан мудаввар (дарозиаш 5—7 см), вазнаш то 120 грам, гафсии пусташ …

ЛУБИЁИХО (Leguminosae), оилаи растанихои дупаллаги, ки дар хамаи нохияхои кураи Замин васеъ пахн шудаанд. Баргхо одди ё мураккаб, гулхо бештар дар гултуда буда, 5 (баъзан 4) гулбарг доранд; гулбарги болои байрак, ду гулбарги пахлуи бел, ду гулбарги майдатарини дигар завракча номида мешаванд. Лубиёихо одатан 10 (баъзан зиёд) гардбарг доранд. Лубиёихо …

МАЙНА (Acridotheres tristis), пapрандаест аз оилаи соч. Дарозии танаш кариб 25 см. Рангаш хокистари сиёхтоб. Дар шикам ва аз дум пархои сафед дорад. Асосан дар Осиёи Чануби зиндаги мекард. Аввали асри 20 дар Осиёи Миёна, солхои 30 то Казокистони Чануби пахн шудааст. Ареали Майна торафт васеъ шуда истодааст. Майна дар …

МАКАКХО (Масаса, Macacus), чинси маймуни биниборики дарачаи паст аз зероилаи антарихо. Дарозии баданашон  34—65 см; думашон 5— 70 см; вазнашон аз 3,5 то 18 кг. Пашми зарди бур, баъзан сиёх; доранд. 12    намудашон маълум буда, як намудашон дар Африка (Марокаш, Тунис, Алчазоир) ва 11 намуди бокимонда бештар дар Осиёи Чануби …

МАРАЛ (Cervus elaphus sibiricus), як намуди осиёии охуест аз оилаи гавазнхо. Бештар дар куххои Олтой, Салли Осиёи Миёна, сохили Байкал, Сибири Чануби ва Мугулистони Шимолу Гарби маскун аст. Дарозии танаи наринааш 250—265 см, баландиаш (то сари гардан) 125—155 см ва вазнаш 300—340 кг. Наринаи Марал чанбаршох, модинааш бешох. Шохи Марал …

МАРАБУ, адъютант (Leptop-tilus), паррандаест аз оилаи лайлакхо. Кадаш 110—150. см, пахноии болаш то 3 м. Пушташ сиёх ё ашхаби. Марабуи африкои шикамаш сафед. Дар гарданаш халтаи луч (гайри Марабуи явани) дорад. Се намуди Марабу маълум аст: африкои — L. crumcniferus (дар тропикаи Африка), хиндустони—L. dubius ва явани — L. javanicus (дар …