САРТР Жан Пол

САРТР Жан Пол (21. 6. 1905, Париж—1980), нависандаи франсави, файласуф ва публисист, сарвари экзистенсиализми франсави. Соли 1929 Мактаби олии нормалиро хатм намуда, дар литсейхо аз фалсафа дарс мехонд. Афкори фалсафии у зиддиятнок ва эклектики буда, дар он гояхои Кьеркегор, Гуссерл ва 3. Фрейд бо таври хоса омезиш меёбанд. Сартр прогрессиви будани фалсафаи марксистиро эътироф карда, барои марксизмро бо антропологияи экзистенсиали ва таклили психики «пурра» намудан мекушид. Сартр принсипхои объективи ва меъёри ахлок ва сабабияти объективии рафтори одамиро инкор мекунад. Хар як инсон «мачбур аст худаш барои худ конун ихтироъ кунад», «тархи худро кашад», «ахлоки шахсии худро интихоб намояд». Дар китоби «Танкиди хиради диалектики» (1960) Сартр кушиш намудааст, ки субъективи будани таълимоти худро бартараф намуда, назарияи нави муносибатхои чамъияти ва тараккиёти таърихиро ба вучуд орад, аммо ахамияти халкунандаи омилхои объективии иктисоди ва ичтимоиро дуруст нафахмида, макоми фаъолияти фардии одам ва мантики онро ба дарачаи мутлак мебардорад ва тахлили ичтимоию таърихиро бо тахлили аптропологи иваз мекунад. Фаъолияти адабии .. бо акоиди фалсафиаш зич алокаманд мебошапд. С,артр иштирокчии харакати Мукобилат буда, нуксонхои хаёти капиталистиро сахт танкид мекард ва бахри пойдории сулх ва дсмократия мубориза мебурд.

Солхои охири хаёташ Сартр ба харакати ултрареволютсиони манъ намуда, уояхои маоисти ва ревизиониро тарафдори мекард. Асархои асосии Сартр «Тасаввурот» (1936), «Тасаввуршаванда» (1940), «Хасти ва фано» (1913) «Экзпстенсиализм — ин гуманизм» (1946), «Вазъиятхо», 6 чилд (1947 -1964).