ПОЛИТСИЯ

ПОЛИТСИЯ (немиси  Polizei аз юнони Politeia — идоракунии давлат, маъмурият), дар давлатхои истисморгар системаи органхои махсуси назорату мачбуркуни ва кушунхои чазодихии хизмати дохилие, ки сохти мавчудаи чамъиятиро ба таври зури ошкоро химоя мекунанд. К. Маркс Политсияро яке аз нишонахои ибтидоии давлат номидааст. Политсия бештар дар асрхои миёна, алалхусус, дар давраи мутлакият инкишоф ёфтааст. Буржуазия хокимиятро ба даст дароварда, Политсияро нигох дошта, такмил дод ва он минбаъд чун армия ба такягохи давлати буржуази табдил ёфт. Политсия яке аз аслихахои асосии давлат буда, дар чамъияти истисмори хамеша аз халк чудо ва ба халк зид мебошад. Дар Россия Политсияро чун ташкилоти мустакил аввалин шуда Пётри I (соли 1718) таъсис намудааст. Он ба Пооитсияи умуми, Политситемияи нозири тартибот ва Политситемияи сиёси таксим мешуд. Политситемияи хизмати махсус низ вучуд дошт (касри, бандари, ярмаркаги ва гайра). Ба Политситемия Вазорати корхои дохили, ки департаменти махсуси политсия дошт, рохбари мекард. Ба системаи департаменти политсия управленияи шахрии политмия бо сардории политсмейстр, кисмхо ва участкахои политсияги, ки онхоро приставхои кисм ва участка рохбари мекарданд, шуъбахои участка ва звенохои поёнии постхои шахри дохил мешуданд. Дар шахрхои уезди ва уездхо органхои Политситемия ба хайати управленияи политсия (бо сардори политсияи уезд), ки он тобеи губернатор буд, дохил мешуданд. Хамаи ин системаи маротиб ваколатхои калон дошт. В. И. Ленин кайд карда буд, ки «мутлакияти подшох мутлакияти политсия аст» (Ас., ч. 6 сах. 375). Дар давлатхои капиталистии хозира Политситемия асосан дар мубориза ба мукобили харакатхои револютсиони, коргари ва куввахои прогрессивии демократи истифода мешавад. Ду шакли системаи Политситемияи милли: марказонидашуда (Австрия, Франсия ва гайра) ва гайри марказонидашуда (Британияи Кабир, РФГ) вучуд дорад. Сохахои амалиёти Политситемияро асосан ба чунин шаклхо чудо кардан мумкип аст: Политситемияи идоракуни; Политситемияи бехатари; Политситемияи чинояти; Политситемияи маъмури (кабинети); Политситемияи сиёси (махфи); Политситемияи харби. Дар ИМА  Политситемияи федерали аз Бюрои федералии тафтиши (БФТ) ва як катор дигар идорахои Политситемияги иборат мебошад.

Дар мамлакатхои буржуази Политситемияи хусуси вучуд дорад, ки он чиноятхои хусусиро чустучу карда, объектхои калони саноати, наклиёти, банки ва гайраро посбони менамонд. Хизмати Политситемияги дар кушунхои хушкигарди куввахои харбии баъэе мамлакатхои хоричи (ИМА, Британияи Кабир, РФГ ва гайра) ба Политситемияи харби дохил мешавад. Ба ухдаи он назорати рох, дастгар кардани дезертирхо ва хизматчиёни харбии гунахкор, посбопони махбусони харби, пешгири ва тафтиши чиноят, эвакуатсияи асирони харби ва гайра гузошта мешавад. Гурух ва кисмхои Политситемияи харби чун кушунхои хизмати дохили низ истифода мешаванд.

Истилохи « Политситемия» дар баъзе давлатхои сотмиалисти низ истифода бурда мешавад. (масалан, Политситемияи халки дар РДГ, ки манфиатхои мехнаткашонро химоя мекунад).