Ортогенез (аз юн. orthos — рост ва …генеа), ортоэволюсия, фарзияи биологиест дар бораи рохи муайяни тахаввули мавчудоти зинда. Бино ба ин фарзия инкишофи шаклхои органики пешаки мукаррар гардида, факат ба роххои муайян чараён мегирад (ба мисли афзоиши кристаллхо дар сатххои катъиян муайян).
Олимони немис Т. Энмер (1888) ва В. Хакке (муаллифи ис- тилохи «Ортогенез»; 1893) акида доштанд, ки тахаввулот ба таъсири бевоситаи омилхои мухити атроф вобаста аст, вале худи ташаккули фард факат ру ба самтхои муайян тагйир ёфта метавонад. Самти тахаввулотро махз таъсири якчояи ин омилхо муайян мекунад. Акидаи Ортогенезро одатан ба назарияи хозираи тахаввулоти биологи, ки самтнокии тахаввулотро натичаи интихоби табии медонад, мукобил мегузоранд.
Адабиёт: ШмалгаузенИ. И., Проблемы дарвинизма, Ленинабад, 1969.