МУРАВЁВ-АПОСТОЛ Сергей Иванович (9. 10. 1796, Петербург — 25. 7. 1826, хамон чо), декабрист, подполковник. Аз оилаи дипломат ва нависанда. Институти инженерони роххои алокаи Петербургро хатм кардааст (1811). Иштирокчии Чанги ватани (1812) ва юришхои хоричии армияи рус (1813—14). Январи 1825 аз тарафи П. И. Пестел ба хайати Чамъияти чанубии декабристон кабул ва яке аз рохбарони он шуд. Сентябри 1825 бо М. П. Бестужев-Рюмин Чамъияти славякхои муттахидро ба Чамъияти чануби хамрох кард. Аз руи акидаи худ республикачи ва душмани сохти крепостной буда, солхои 1823—25 накшаи якчанд шуриши ярокнокро дар армия тартиб дод. Соли 1823 ба акидаи П. И. Пестель доир ба зарурати куштани подшох шарик шуд. Ба воситаи солдатхои собики полки Семёнов, ки ба Украина омада буданд, дар кушунхо пропагандаи револютсиониро ба рох монд. Аввали ноябри 1825 директори сеюми Чамъияти чануби таъин шуд; ба тайёрии шуриши кисмхои Харбии чануби Россия рохбари кард. Шикаст хурдани декабристхоро фахми- да, шуриши полки Черниговро ташкил ва сардори кард. Муравёв сахт ярадор шуда, асир афтид. Муравёв дар катори панч нафар рохбарони шуриши декабристхо ба дор кашида шуд.