МОРФОЛОГИЯ

МОРФОЛОГИЯ (аз юн. morphe — намуд. шакл, сохт ва …логия)_% як чузъи системаи забони табиист, ки тарзи сохта шудан, дарки маънои шаклхои калимахои забонро таъмин менамояд; як кисми забоншиноси (грамматика) мебошад, ки ин чузъи системаи забонро меомузад. Морфогенез хамчун илм аз ду фасл иборат аст: 1) фасли омузиши калимасози, 2) фасли омузиши тагайюроти калимахо. Морфогенез ду хел мешавад: 1) Морфогенези умуми 6 назарияви, 2) Морфогенези хусуси ва ё тасвири (Морфогенези забони алохида). Вазифаи Морфогенези умуми халли 4 масъалаи мухим аст: 1) тадкики назарияи маънохои морфологи (калимасози ва тагайюроти шаклхои калима ва ифо­даи онхо дар забонхои гуногун); 2) тадкики роххо ва воситахои ба вучуд омадани калимахои нав; 3) тадкики муносибатхои маъноии байни калимахо; 4) тахияи назарияи умумии моделхои (колибхои) морфоло­ги, ки дар асоси Морфогенези хусуси ба вучуд омадаанд; мукаррар кардани чузъхое, ки аз онхо калима шакл гирифтааст, таъини коидахои морфологи ва г. Вазифаи Морфогенези хусуси дар асоси принципхое, ки Морфогенези умуми пешниход мекунад, бохтани модели (колиби) морфологии забон, конуни кардани воситахои ба вучуд овардани маънохои гарамматики, тартиби коидахои забони алохида мебошад.

Ад.: Забони адабии хозираи точик. Лексикология, фонетика ва морфология, К. 1, Д., 1973; Реформатский А. А., Введение в языковедение, 4 изд., М., 1967; Виноградов В. В., Русский язык. (Грамматическое учение о слове), М., 1972; Кубрякова Б. С., Основы морфологического анализа, М., 1974.

Х.Хусейнов.