АБУЛМУАЙИДИ БАЛХИ (соли таваллуд ва вафот номаълум), шоир ва нависандаи форс-точик. (асри 10). Абулмуайиди Балхи дар замони Абулкосим Нух ибни Мансури Сомони (хукмронии 976— 997) зиндаги ва эчод кардааст. Дар чавони ба сухбати Рудаки расидааст. Асари машхури у «Ачоиб-ул-булдон» аст. Абулмуайиди Балхи ду асари дигар таълиф кардааст, ки яке «Шохнома»-и мансур буда аз байн рафтааст ва танхо фасле аз он то замони мо расидааст, ки онро «Гаршоспнома» низ меноманд. Муаллифи «Таърихи Систон» дар китоби худ хамон кисматро овардааст, ки кадимтарин намунаи насри бадеии форсист. Асари дуюми у достони «Юсуф ва Зулайхо» аст. Абулмуайиди Балхи дар адабиёти форс-точик аввалин шоирест, ки ин киссаро ба назм даровардааст, вале он то замони мо нарасидааст. Аз мероси адабии Абулмуайиди Балхи гайр аз асари «Ачоиб-ул-булдон» як микдор абёти пароканда (20 байт) боки мондааст. Ашъори бокимондаи Абулмуайиди Балхи асосан лирики буда, тасвири табиат, панду ахлок, мардонагию далери, ишк ва мадхро дар бар мегиранд. Абёти зерин аз уст:
Малул мардуми колусу бемахал бошад,
Макун, нигоро, ин хуву табъро бигзор.
***
Далере, ки тарсад зи пайкори шер,
Зани зоч хонаш, махонаш далер.
Рузи качихо дарунсоф бош,
Ростгирои рахи инсоф бош.
Адабиёт: Захрои Хонлари, Рохнамои адабиёти форси, Тошкент, 1340 хичрии шамси; Саид Нафиси, Ахвол ва ашъори Абуабддуллох Чаъфар ибни Мухаммад Рудакии Самарканди, чилди I, Tошкент, 1311 хичрии шамси; Ашъори хамасрони Рудаки, Душанбе, 2007.
У. Тоиров.