САЪБА, номи ду намуди паррандаест аз катори гунчишкхо. Дарозии танаш 12 сантиметр, кисми пеши сараш сурх, болу думаш сиёх. Дар миёнаи болаш холи зард ва дар интихои болу думаш холи сафед дорад; тахтапушт ва китфаш хокистарранги сурхчатоб; шикамаш сафед. Нулаш гулобитоб. Дар Европа, Осиёи Гарби, Африкаи Шимолу Гарби, дар Иттифоки …

САЪДИ Муслихуддин Абумухаммад Абдуллох ибни Мушрифуддин (1203/8, Шероз—1292, хамон чо), шоир, насрнавис ва мутафаккири форс-точик. Бо номхои Ш а й х Саъди, Саъдии Шерози машхур аст. Падари Саъди Мушрифи Шерози, ба кавли худи шоир, олим ва арбоби дин буда, бо он музде, ки аз давлат мегирифт, осоиши оилаашро таъмии мекард. …

САЪЛАБ, селаб,1) чинси гиёххои бисёрсолаест аз оилаи саълабихо. Решаи луидаи яклухт ё панчашакл, барги нештаршакл, гули одатан бунафш ё нофармони аргувони ва гуза дорад. Саълаб (кароб 80 намуд) дар Европа, минтакаи муътадили Осиё, Африкаи Шимоли ва гайра бисёр аст. Дар Иттифоки Республикахои Советии Сотсиалисти Союз Советских Социалистических Республик СССР 36, …

САЪЛАБИХО (ОгсЫдасеае), як ои- лаи гиёххои бисьёрсола, эпифитхо (бештар дар тропика) ва баъзе лиа- нахоро гуянд. Саълабихое, ки дар замин ме- сабзанд, одатан решапоя ё решаи лундашакл доранд. Онхо асосан дар маргзор, шибарзамин, беша, сохили рудхои кухй меруянд. Эпифитхо, яъне Саълабихое, ки дар шохаву танаи дарахтон месабзанд, решаи овезони хавои …

САФЕДОР (Рори1из), чинси дарахтест аз оилаи бедхо. Баргаш дандонадор ё бедандонаи гуногуншакл (дилшакл, байзашакл, гурдашакл, паррашакл ва гайра); гулаш майдаи якчинса (баъзан дучинса), хушагулаш «гушворак», пеш аз баргбарори мешукуфад, шамол гардолуд мекунад. Гузааш 2-4-паллаи сертухм, тухмаш майда (дарозиаш 1—3 миллиметр), дар нугаш пати пахтамонанд дорад. Дар дунё 45—50 намуди Сафедор …

САФОЛ, маснуот ва ашёест, ки дар натичаи ба хам омехтани гилмоя, хамираи минералхо, оксидхо ва дигар моддахи гайриорганики ва пухтан хосил мешавад. Хамираи Сафол баъди пухтан сифатан тагйир ёфта, ба материали хуби силикати табдил ме- ёбад. Сафол дар рузгор (зарфиёт), сохтмон (хишт, сафоли бомпуш, нова, сафолтахта, коши, чузъхои мучассамахо), техника, …

САФЕДАХО, протеинхо, моддахои органикии калонмолекулаи табииеро гуинд, ки аз аминокислотахо таркиб ёфта дар сохту фаъолияти организмхо мавкеи мухим доранд. Фридрих Энгелс Сафедахоро заминаи шакли билогии харакати материя донистааст. Махз ба туфайли Сафедахо дар организм мубодилаи моддахо ва табдили энергия ба вучуд меояд. Сафедахо функсияхои мухими физиологиро адо мекунанд. Пеш аз …

САХАЛИН, чазираест дар сохили шаркии Осиё, дар хайати вилояти Сахалини Республикаи Советии Федеративии Сотсиалистии Россия РСФСР. Аз Шимол ба.Чануб (аз дим.- Елизавета то дим. Крильон) ба масофаи 948 километр тул кашидааст. Бараш ба хисоби миёна такрибан 100 километр. Масох. 76,4 хазор километр2. Бо бахрхои Охота ва Япоп ихота шудааст. Сахалинро …

САХАЛИН, вилоятест, дар хайати Республикаи Советии Федеративии Сотсиалистии Россия РСФСР, 20 октябр 1932 ташкил шудааст. Масохаташ 87,1 хазор километр9. Ахолиаш 685 хазор нафар (1984). Сахалин 17 райони чаъмури, 19 шахр ва 34 посёлкаи типпи шахр дорад. Марказаш — шахри Южно-Сахалинск, Сахалин бо ордени Ленин мукофотонида шудааст (1967). Табиати вилоятро нигаред, …

САХАРОЗА, канди найшакар ё лаблабу, яке аз мухимтарин дисахаридхост, ки дар хамаи растанихои фотосинтезкунанда мавчуд аст. Моддаи кристаллии беранги дар об халшаванда; I гудозиш 185—186*Селсия. Аз таъсири кислота ба осони гидролиз шуда глюкоза ва фруктоза хосил мекунад. Сахароза аз чумлаи карбогидратхоест, ки ба хуби дар растанихо хазм мешаванд; карбогидратхои дар …