Вилояти САМАРКАНД

САМАРКАНД, вплоятест дар ҳай- ати РСС Узб. Дар қисмн марказии республика, дар ҳавзан маҷрои миё- наи д. Зарафшон ҷой гирнфтааст. 15 январи 1938 ташкил шудааст. Ви- лоят 14 район, 8 шадр, 12 птш дорад. Масод. 16,4 даз. км2. Аҳолиаш 1837 дав. паф. (1983). Марказаш ш. Самарканд. Вилоят бо ордени Ленин (1959) мукофотонпда шудааст.
Тябиат. Вилоят дар вод ши д. Зарафшон воқеъ гашта, онро аз Шим. Ш. шохаҳои силсилаи қ-кӯҳк Тур- KIICTDH (Нурато, баландиаш то 2169 м, Оқтоғ то 2003 м ва диг.), аз Ҷ. қ-кӯҳи Зарафшон (баландиаш то 2204 м) иҳота кардаапд. Дар Ҷ. F. дашти Қарнобчул, дар Шим. як қнс- ми биёбонн Қизплқум ҷой гирифта- аид. Иқлпмаш контипентпн хушк. Знмистови ҳамворнҳо карм. Ҳарор.
мпёиаи япв. дар Шим. — 2’С, дар Ҷ. 0вС, дар кӯҳҳо —4,8’С. Тобистонаш хелс гарм. Қарор. миёнаи июль 24— 28вС, дар Қизилқум, Қарнобчул 28— 32°С, дар кӯҳҳо 22—26*С. Боришоти миёнаи солона 200—881 мм. Дарьёи калоитарин — Зарафшон аст, ки дар наздикии ш. Самарканд ба ду шо- хоб — Окдарьё ва Қародарьё тақсим мешавад. Оби ин дарьёҳо асосан барон обёрй истифода мешавад.
Хоки ҳамвориҳо хокистарранги ку- шод. Хондой зонам биёбон — регдор, хокистарранги шӯр, хоки доманаи кӯддо ва нншебиҳои кӯддо — хокистарранги тира, к&ҳваранг ва хоки кӯҳдо кӯҳию бешагӣ ва кӯдию марг- зорн. Растании вилоят асосан эфе- мерист. Дар кӯдҳо арчазордо ҳас- таид. Зиёда аз 1/2 терр. вилоят — чарогоҳ. Аз дайвонот архар, гусфан- ди қизилқум, гуроз, юрмони зард, с угу [Ж думдароз, қашқалдоқ, з ар- гущ, ҷайра ва г. во меху ранд.

Аҳолӣ. Дар вилоят узбекдо, токи- коп, ннчунии русҳо, тоторҳо, яҳу- диҳо, арманиҳо, украинҳа ва диг. халқҳо зиндагй мекунанд. Зичии мпёнаи аҳолӣ дар 1 км2 112 наф. (1983). Аҳолии шаҳрӣ 41%. Шадрдо: Самарканд, Каттақӯртон, Оқтош, Ҷумъа, Краснбгвардей&к, Ургут.
Хоҷагй. То рев. Октябрь вилоят музофоти дурдасти қафомондап Россиян подшоҳн буд. Ҳамагй якчаид корхонаи хурди нимкосибн дошт. Дар солдои Хокимияти Советн са- иоати кал он (мошинсозн, корка рди металл, химия, сабук, хурокворй) ва ХОҶЛГИН қншлоқи мсханикопидашуда ба вуҷуд омад. Вилоят 9% мадсуло- ти саноати ва қпсми зиёдн мадсуло- тн х. қ. Узбекпстонро медидад. Дар с-хои 1913—73 ҳаҷми мадсулоти са- поат 51,1 маротиба афзуд. Марказ-
ҳои асосип саиоатй — Самарканд* Каттақӯрғон. Корхонаҳои мошинсо- зй ва коркарди металл, қисмдои эд- тибтии техникам х. к- таҷҳизоти сапоати пахта, яхдон, лифту кондиционер, киноаппарат, қисмдоп эдти- ётии радиоприёмнику телевизор ва г. истехсол мела моя ид. Саноати химия иурихои мииералй, кислотам сулфат, аммофос ва г. истеҳсол ме- кунад. Соҳаҳои асосии саноати ху-рокворй — консерв, шарбат, гӯшт, равгаи, тамоку; соҳаҳои асосии сано- атн сабук — пахтатозакуий, коркарди абретшгм, чармгарй. Дар вилоят шьчушин корхонақои маооледи бино- корй (асосан мармар) ва чшгиворй мавҷуданд. Маъданм волфрам истих- роҷ карда мешавад. Дар капали Дартом ГЭС-и Хлшрав сох та шудааст. Аз терр. вилоят газопровод и Вухо.ро
(1979) Самарканд — Тошкент — Фрунзе (1980) Олмаато мегузарад.
Дар вилоят 123 к-з ва 57 с-з даст. Дар х. к* обьёрй роли калон мебозад. Обанборҳоп Каттақӯргоя ва канал- ҳои обьёрии Да proм, Нарпой ва г. сохта шуданд. Вилоят 544,9 хаз. га замини кишт дорад (1976), ки нпсфи он обй мебошад. Дар май донн 185,9 ҳаз. га зироатҳои техники, дар 177 ҳаз. га пахта кишт мешавад. Пахта асосан дар замин дои обии водии Зарафшон, тамоку дар райони Ургут парвариш карда мешавад. Дар вилоят инчуния шолн, гаядум, ҷувори- макка, картошка ва сабзавот парвариш мекунанд. Богдорй низ ривоҷ ёфтааст.
С. 1976 дар вплоят 482149 cap гов, 78 ҳаз. cap хук, 839 даз. сар_гусфан- ди қарокӯлй, 141 ҳаз. cap гӯсфанди ҷондорӣ, 43,1 даз. cap буз, 13 ҳаз. cap асп, 1875300 парранда, 7,1 даз. cap харгӯш буд.
бопн форси», 1955 ва ғ.) таълиф кардааст. С. газал, қасида, маспавй, қитъа ва рубоиёти бисьёрс гуфтааст. Дар ашъораш тавсифи яхлоқи ҳами- да бсштар мушоҳида мошавад. Баъ- зо шсърҳояш охангн фалсафй ва I иҷтимоӣ доранд. Девоин ашъораш с. I 1957 дар Тоқрои ба табъ расидааст.
Ф. Наҷмонов.