ТАВЗЕИ БОЛЦМАН, тақсимоти Максвеллу Болсман (дар физикаи статистӣ), тақсимоти мувозини зарраҳои гази идеалиро аз рӯи энергия (Е) дар майдони қуввагии беруна (масалан, дар майдони ҷозиба) гӯянд; бо функсияи тақсимотӣ f ~ е—Еr/т ифода мешавад (Е — ҳосили ҷамъи энергияҳои кинетикӣ ва потенсиалии зарра, Т — ҳарорати мутлақ, к — собитаи Болсман).
Тавзеи Болсман таъмими (шакли умумишудан) тақсимоти Маковелл аз рӯи суръат аст, ки солҳои 1868—74 аз тарафи Л. Болсман ба амал бароварда шудааст. Ш. Шокиров.