ТАТУМИҲО

ТАТУМИҲО, тотумиҳо, татмиҳо (Аnасаrсuасеае), як оилаи растаниҳост, ки ба он буттаву дарахтони ҳамешасабз ё хазонрез ва баъзе лианаҳо мансубанд. Барги онҳо содда ё мураккаби пармонанд буда, дар танаву шохҳо пай дар ҳам ё мутақобил ҷойгиранд. Гули майда, 3—5, баъзан 7— баргаи бештар якҷинса ва баъзан дуҷинса, меваи донакмонанд ё чормағз доранд. Дар дунё қариб 600 намуди татумиҳо (80) мерӯяд (махсусан дар кишварҳои тропикии ҳарду нимкураи замин, инчунин дар Европаи Ҷанубӣ, ноҳияҳои иқлимашон мӯътадили Осиё ва Америка фаровонанд).

Дар СССР 6 намуди худрӯй ва 5 намуди киштаи татумиҳо (аз 4 ҷинс: Кsасgа, gоunиs, Тоххсоsеnsоn) ҳастанд. Дар Тоҷикистон аз татумиҳо писта (Pisiаciа verа) ва татум (соrrаnа) мерӯяд. Пистазорҳои табиии республика масоҳати васеъро фаро гирифтаанд. Мағзи писта хуштаъму серравғану серғизост; аз он моддаҳон даббоғӣ (нигаред низ Бузғунҷ) ва қатрои мегиранд. Татум буттаи сертаннид аст ва онро барои ош додани пӯст истифода мебаранд. Меваи дарахти нағзак ё андак (Маnhега тsiоа)-ро истеъмол мекунанд. Бисёр татумиҳо растаниҳои доруm, техникӣ, равғандор, даббоғӣ, рангуборӣ мебошанд. Баъзеи онҳо (Америкаи Шимолӣ ва Осиёи Шарқӣ) хеле заҳрноканд.
Адабиёт: Флора СССР, т. 14, Москва—Ленинград, 1945: Тахтаджян А. Л., Система и филогении цветковых растений,, 1906.
С. Юнусов.