Теги: Фалсафа ва дин

Охират (арабӣ— он дунё, ҷаҳони дигар), оламе, ки гуё инсон баъд аз мурдан ба он мерафтааст. Эътиқод ба Охират дар замонҳои қадим пайдо шудааст. Мувофиқи тасаввуроти диннӣ ибтидои ҳаёти Охират аз лаҳзаи дафни одам cap мешавад. Бинобар ин барои ӯ лавозимоти зиндагиро тайёр мекарданд ва инро аломати эҳтирому мададгорӣ ба …

Оташпарастӣ дини  бостонии аҷдодон, ки заминаи асосии онро парастиши оташ, ‘саҷда ба он ташкил медод. Оташпарастӣ дар аҳди қадим, дар натиҷаи моҳияти махсус пайдо кардани оташ дар ҳаёти мардуми бостонӣ пайдо шудааст. Шаклҳои мухталифи Оташпарастӣ дар аҳди қадим дар Эрону Нерон иитишор ёфта буданд. Дар тасаввури зардуштиён хуршед манбаи ду …

Парменид (Parmenides) аз Элей, дар Италияи Ҷанубӣ (таваллуд тақрибан 540 то милод, соли вафоташ номаълум), файласуфи Юнони Қадим, намояндаи мактаби элей (нигаред Мактабҳои фалсафӣ). Ба воситаи Ксенофан бо Анаксимандр ва тавассути Аминий бо пифагореизм робитаи ғоявӣ дошт. ­Ғайр аз фалсафа ба қонунгузорӣ машғул буд. Моҳияти мавқеи фалсафии Парменид иборат аз …

Папаи Рим, ҳокимияти Па­паи Р и м, маркази динии калисои католикист. Ҳокимияти Папаи Рим дар натиҷаи дар мамлакатҳои Европаи Ғарбӣ паҳн шудани масеҳият ва таъсири калисоя католикӣ ба вуҷуд омад. Барои ҳокимияти калисои католики байни епископҳо (папаҳо)-и Рим муддати дароз муборизаи шадид давом дошт. Барои хақ баровардани ин мубориза онҳо …

Пантеизм (аз юнинӣ раn — ҳама ва theos —худо), таълимоти фаленфиест, ки худоро ба олам баробар мекунад. Истилоҳи “пантеист”-ро соли 1705 файласуфи англис Толанд ва итилоҳи «Пантеизм»-ро соли 1709 ҳарифи ӯ фақеҳи нидерландӣ Й. Фае ба или дохил кардаанд. Таълимоти пантеист акгар дорои тамоюлҳои нату­ралистие буд, ки дар он худо …

Панислозим, идеологияи динию сиёсиест, ки исломро чун воситаи таъмин намудани умумияти фавқулмиллӣ, фавқулсинфии пайравони он истифода бурда, муттаҳидшавии сиёсии мусулмонҳоро бо сарварии халифа аз ҳама гуна иттиҳоди дигари давлатию сиёсӣ авлотар медонад. Панисломизм чуй ҷараёни сиёсӣ дар солҳои 90 асри 19 ташаккул ёфтааст. Дар ибтидои асри 20 пурзуршавии истисмори капиталистӣ, …

Пан, дар асотири Юнони Қадим худои ҷангал ва чарогоҳ, ҳомии чӯпонон ва шикорчиён, худои хушҳолест, ки ҳамроҳи фариштаҳо кӯҳ ба кӯҳ ва ҷангал ба ҷангал гашта, рақсу бозӣ ва найнавозӣ мекардааст. Дар тасаввури юнониҳои қадим Пан зоҳиран баднамо, пашмин, шохдор буда, сум, риш ва думи бузӣ доштааст ва бо намуди …

Осимов Муҳаммад Сайфиддинович, тахаллусаш Осимӣ (таваллудаш 1.9.1920, Хуҷанд, ҳозира Ленинобод), файласуфи совети то­ҷик, доктори илми фалсафа (1971), профессори (1971), аъзо-корр. АФ СССР (1974), акад. АФ РСС Тоҷ. (1965), Ходими Хизматнишондодаи Илми РОС Тоҷ. (1078). Аъзои КПСС азс. 1945. С-ҳои 1934— 37 дар рабфаки ш. Ленинобод таҳсил карда, 1941 шӯъбаи физикаю …

Орфикҳо (Orphikoi), намояндагони ҷараёни динию ирфонии Юнони Қадим, ки аз асри 6—4 то милод инҷониб маълуманд. Орфикҳо худро пайравони О р ф е й ва шогирди ӯ Мусей медонистанд, ки гӯё барои мӯътақидон ривояти махфӣ гузошта буданд. Мазмуни асосии таълимоти Орфикҳо асотирест дар бораи пайдоиши инсон. Фанети дуҷинсаро, ки аз …

Оромӣ, с у к у н, дар фалсафа ҳолатеро  гӯянд, ки акси ҳаракат аст. Материализми диалектикӣ баробари ҳаракатро хосияти куллии ашё донистан иқрор аст, ки дар табиат ба андозае ва ба ҷиҳате оромию сукунат низ ҷорист. Вале ҳаракат мутлақ, Оромӣ бошад нисбист, зеро вай танҳо дар ягон вақти муайян ва …