Теги: Адабиёт

ФАСОҲАТ (арабӣ — равонии сухан, хушгӯӣ), дар илми бадеъ аз заъфи таълиф фориғ будани каломро гӯянд. Фасоҳат асосан ба таркиби лафз, яъне ба шакл дахл дорад ва аз ин ҷо дар муқобили маънии бадеъ лафзи фасеҳро ҳам ба кор бурдаанд. Адабиётшиносони асримиёнагии форс-тоҷик дар тафсири Фасоҳат ба ихтилоф роҳ додаанд. …

ФАРҲАНГ, Луғат, китобест, ки дар он воҳидҳои забонӣ (калимаҳо, ибораҳо, морфемаҳо ва ғайра) бо тартиби муайни омада, асли баромад, маъно, мавриди истифода, тарҷумаи онҳо ба дигар забон дода мешавад. Фарҳанг дар давраҳои хеле қадим ба вуҷуд омада (нигаред Лексикография), баробари ташаккули забони адаби тараққӣ кардааст. Ду гурӯҳм асосии Фарҳанг вуҷуд …

ТОҶИКИСТОН, Ҷумҳурии Тоҷикистон, 14 октябр 1924 чун республикаи автономӣ дар ҳайати Ресспубликаи Совети Сотсиалистии Узбакистон таъсис ёфт; аз 16 октябр 1929 Ресспубликаи Совети Сотсиалистии Тоҷикистон ва аз 5 декабр 1929 дар ҳайати СССР. Тоҷикистон дар ҷанубу шарқи Осиёи Миёна воқеъ гашта, дар ҷануб бо Афғонистон ва дар шарқ бо Хитой …

ТЕТРАЛОГИЯ (юнонӣ tetralogia, аз тегра… ва логос), асари бадеии мураккабсюжету панорамавии як муаллифро номанд, ки аз чор ҳиссаи мустақил иборат буда, сюжет, мақсаду мароми идеявию эстетикии ягона ва як ё якчанд қаҳрамонони марказии доимоамалкунанда дорад. Тетралогия авлалин бор дар фоҷиаҳои Юнони Қадим, ки аз трилогия ва як драмаи ҳаҷвӣ иборат …

ТАРЧУМАИ ҲОЛ, 1) як жанри насри бадеиро гӯянд, ки ба ёддошт қаробат дорад. Агар касе тарҷумаи ҳолашро худаш нависад, автобиография, агар ягон шахс тарҷумаи ҳоли каси дигарро нависад, биография меноманд. Тарҷумаи ҳол дар асоси муҳимтарин лаҳзаҳои ҳаётл ходимони машҳури илму маданият тартиб ёфта, бо рӯйдодҳоии иҷтимоии замон алоқаманд мешавад. Тарҷумаи …

ТАРҶУМАИ БАДЕӢ, як навъ эҷодиёти бадеӣ, тафсири ваҳдати шаклу мазмуни асари бадеӣ аз як забон ба забони дигар, аён намудани таъсири эстетикии асари оригинал ба забони ғайр. Тарҷумаи бадеӣ дар пешрафти тамаддун мақоми баланд дорад ва инкишофи тамаддун ҳам ба ривоҷи он мусоидат менамояд, яъне тарҷума ва шароити таърихӣ ҳамбастаанд. …

ТАМСИЛ (арабӣ — мисол овардан), 1) яке аз санъатҳои бадеии маънавист дар адабиёти тоҷик. 2) порчаҳои шеърӣ, манзумаҳое, ки дар дохили достонҳо, асарҳои насрӣ омада, ягон воқеаи пандомӯз, масал, афсонаҳои ҳикматомеэи халқӣ, ҳикоя ва латифаҳоро дар бар мегиранд. Тамсил ҳамчун ҳикояти хурди рамзӣ дар адабиёти классикии форс тоҷик маъмул буд; …

ТАЗОД (арабӣ — зидди ҳамдигар будан), дар адабиёт аз санъатҳои бадеиест, ки дар он ашё, сифатҳои онҳо, давру замон ва ғайра ба ҳам муқобил гузошта мешаванд. Тасвири тазоддӣ барои тасдиқ ва инкори ҳар ду ашё ё сифати онҳо ва ё яке аз онҳо омада мотавонад. Масалан, дар ин байти Рӯдакӣ …

Омонимҳо (юн. йотбз — якхела ва бпута — ном) , калимаҳое, ки аз ҷиҳати талаффуз ва сохт ба ҳам монанд буда, маъноҳои гуногун доранд. Дар забон якчанд роҳи пайдоиши Омонимҳо вуҷуд дорад. Масалан, калима­ҳое ба якдигар омоним мешаванд, ки ягон умумияти маъноӣ надоранд: шаст — рақам, шаст — асбоби моҳигирӣ, …

РЕАЛИЗМ дар а д а б и ё т ва с а н ъ а т, методи эҷодист, ки воқеиятро тавассути образҳо, воситаҳои тасвир, типӣ ва фардӣ гардонидани рӯйдодҳои ҳаёт ҳаққонӣ инъикос менамояд. Дар назарияи марксистӣ-ленинии санъат оид ба Реализм ақидаи ягонае, ки мазмуну вусъати ин мафҳумро фаро мегирифта бошад, …