Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ
ПРИНСИПҲОИ ВАРИАТСИОНИИ МЕХАНИКА, ду принсипи механикаро гӯянд, ни қонуниятҳои умумии ҳодисаҳои механикиро тавсиф медиданд; бо ёрии ин қонуниятҳо муодилаҳои ҳаракат (б худ ҳолати мувозинатии) системаҳои механикиро ҳосил мекунанд. Принсипиҳои вариатсионии механика бо муодилаҳое, ки координата, суръат ва тезшавии вариатсионии нуқтаро дарбар мегиранд, ифода меёбанд: дифференсиалӣ ва интегралӣ мешаванд. Принсипҳои вариатсионии …
Муфассал »ПРИНСИПИ СУПЕРПОЗИТСИЯ
ПРИНСИПИ СУПЕРПОЗИТСИЯ, принсипи ҷомеъест, ки дар соҳаҳои гуногуни механика, электродинамика, механикаи квантӣ ва ғайра татбиқ меёбад. Таърифаш дар механикаи классикӣ: таъсири ду ё якчанд қувва бар қуввае баробар аст, ки он аз ҷамъи геометрии қувваҳои мазкур ташкил ёфтааст. Барои система ё худ майдонҳое дуруст аст, ки бо муодилаҳои хаттӣ ифода …
Муфассал »ПРИНСИПИ ПАУЛИ
ПРИНСИПИ ПАУЛИ, яке аз муҳимтарин принсипҳои механикаи квантист. Таърифаш: ду (ё беш) зарраи айнан якхелае, ки спини нимбутун доранду ба таркиби як системаи физикӣ дохил мешаванд, дар як вақт дар ҳамон як ҳолати квантӣ буда наметавонанд. Принсипи Паулиро соли 1925 В. Паули зимни тавсифи квантии электронҳо пешниҳод карда буд. Сонитар …
Муфассал »ПРИНСИПИ Д’АЛАМБЕР-ЛАГРАНЖ
ПРИНСИПИ Д’АЛАМБЕР-ЛАГРАНЖ, яке аз принсипҳои асосии механика аст. Таърифаш: агар ба қувваҳои фаъоле, ки ба нуқтаҳои системаи механикии алоқаи механикиашон идеалӣ таъсир мекунанд, қувваҳои инерсияро зам кунем, он гоҳ дар ҳар лаҳзаи вақт ҳосили ҷамъи корҳои элементарии қувваҳои фаъол ва қувваҳои инерсия барои ҷойивазкунии дилхоҳи система ба сифр баробар хоҳад …
Муфассал »СТАТИСТИКАИ БОЗЕ-ЭЙНШТЕЙН
СТАТИСТИКАИ БОЗЕ-ЭЙНШТЕЙН, статистикаи квантист барои системаи зарраҳои ҳаммонанди дорои спини нимтом, яъне бозонҳо соли 1924 Ш. Бозае барои тавсифи квантҳои рӯшноӣ пешниҳод кард ва худи ҳамон сол А. Эйнштейн онро такмил дода барои тавсифи рафтори молекулаҳои гази идеалӣ татбиқ намуд. Ҷиҳати хоси Статистикаи Бозе-Эйнштейн иборат аз он аст, ки дар …
Муфассал »СТАТИКА
СТАТИКА (юнонӣ statike — таълимот дар бораи вазн ва мувозинат), як соҳаи илми механикаро гӯянд, ки шароити мувозинати ҷисмро таҳти таъсири қувваҳо меомӯзад. Ғайр аз Статикаи ҷисмҳои сахт Статикаи моеъ (гидростатик) ва Статикаи газ (аэростатика) низ мавҷуданд.
Муфассал »СИСТЕМАИ САРҲИСОБ
СИСТЕМАИ САРҲИСОБ дар механика, маҷмӯи системаи координатаҳо ,ва соатҳои вобаста ба ҷисмест, ки нисбат ба он ҳаракат ё мувозинати ягон ҷисм ë нуқтаҳои материалӣ омӯхта мешавад. Ҳар гуна ҳаракати ҷисм нисбӣ мебошад ва бинобар он ҳаракати онҳоро нисбат ба ягон ҷисми дигар (ҷисми сарҳисоб) ё систамаи ҷисмҳо бояд муайян кард. …
Муфассал »