Теги: Геометрия

ХАТИ РОСТ, як мафҳуми асосии геометрияро гӯянд. Ҳангоми аз нуқтаи назари геометрия баён кардани ягон ҳодиса хати рост чун як мафҳуми ибтидоӣ истифода мешавад.

ХАТ, қисми умумин ду соҳаи ҳамсояи сатҳро гуянд. Нуқта ҳаракат карда ягон хат мекашад. Дар геометрияи аналитикӣ, дар ҳамворӣ хат тавассӯти муодилаи байяи координатаҳои нуқтаҳои он ифода мешавад. Дар системаи координатаҳои росткунҷа вобаста ба шакли муодила хатҳо ба навъҳо ҷудо мешаванд. Агар хат бо муодилаи Ғ(х, у) – 0[Ғ(х, у) …

ТРИАНГУЛЯЦИЯ («аз лотинӣ triangulum— секунҷа), усули сохтани силсилаи секунҷаҳои муштарак барои муайян кардани мавқеи пункти геодезист. Дарозии як тараф ва кунҷҳои як секунҷаро чен намуда, дарозии дигар тарафҳои ҳамин секунҷа ва дигар секунҷаҳои силсиларо бо усулҳои тригонометрӣ ҳисоб мекунанд.

ТРАПЕЦИЯ (аз юнонӣ (trapzion — чоркунҷаи тарафҳояш нобаробар), чоркунҷаи барҷастаеро гӯянд, ки ду тарафаш ҳам паралел буда, ду тарафи дигараш параллел нест (нигаред расм). Тарафҳои параллелро асосҳо ва тарафҳои нооараллелро паҳлӯҳои трапесия меноманд. Трапесияе, ки дар он тарафҳои паҳлӯи ба ҳам баробаранд, трапесияи баробарпаҳлӯ ном дорад. Диагоналҳои трапесияи баробарпаҳлӯ ба …

ТЕТРАЭДР (юнонӣ tetraedron, аз юнонӣ Tetrarop ва hеdrа — асос, рӯя), яке аз 5 намуди бисёррӯяи мунтазамро гӯянд (расм), ки 4 рӯя (секунҷавӣ), 6 теға, 4 қулла (дар ҳар як қулла 3 теға ба ҳам мерасанд) дорад. Агар а — дарозии тегаи Тетраэдр бошад ҳаҷми он аз рӯи формулаи V …

РАДИУСИ КАҶӢ, радиуси доираи каҷиро дар нуқтаи додашудаи хати каҷ гӯянд.

РАДИУСи давра ё сфера (лотинӣ radius, айнан — сими чарх, шуоъ), порчаест, ки нуқтаи дилхоҳи давра (ё сфера)-ро бо марказаш мепайвандад. Дарозии ин порчаро низ Радиус меноманд.  

РАДИАН (аз лотинӣ radius — нур, радиус), кунҷест, ки ба камони дарозиаш ба дарозии радиуси камон баробар мувофиқат мекунад; тақрибан ба 57° 17′ 44,8″ баробар аст. Радианро чун воҳиди чепаки кунҷҳое истифода мебаранд, ки барои чеп кардани кунҷҳои ба ном доиравӣ ё худ радианӣ зарур аст.  

ПРИЗМАТОИД (аз призма ва юнонӣ lidos — шакл), бисёррӯяест, ки ду рӯяааш (а с о с ҳ о и Призматоид) дар ҳамвориҳои параллелӣ воқеъ гардида, рӯяҳои боқимондааш аз секунҷаҳо 6 трапетсияҳо иборатанд; як тарафи секунҷаҳо ва ҳар ду асоси трапотсияҳо тарафҳои асо­си Призматоид мебошанд.  

ПРИЗМА (юнонӣ prisma), бисёррӯяест, ки ду рӯяи n -кунҷа (а с о с-ҳ о и Призма) дорад ва п то рӯяаш (р ӯ я ҳ о и паҳлӯии II.) параллелограмҳоанд. Асосҳои Призма конгруэнтианд ва дар ҳамвориҳои параллелӣ воқеанд. Агар ҳамвории рӯяҳои паҳлӯӣ ба ҳамвории асос перпенди­куляр бошад, Призмаро рост ва …