Теги: Химия

ТАННИНҲО (франсузӣ— tannin, аз tаnnеr—ош додани пӯст), як гурӯҳ пайвастҳои табииро гӯянд, ки бо сафедаҳо ва полимерҳои табиин дигар (селлюлоза, моддаҳои пектинӣ ва ғайра) банди мустаҳкам ҳосил мекунанд. Таннинҳо панвастҳои фенолӣ буда, дар растаниҳо бисёранд. Аввалҳо (охири асри 19) бо истилоҳи «таннин» омехтаи моддаҳои растанигиро ифода мекарданд, ки барои ош …

ТАНАКОР, тетраборати натрий, NаВ4О7.10Н2O), намаки кислотаи тетраборатро номанд. Асосан дар шакли минерали сафед — тинкал (баъзан хокистарранг ва зард) мавҷуд аст. Зичиаш 1690—17210 кг/м3. Дар об ҳалшаванда (дар 10°С, дар 100 г об 1,6 г танакор ҳал мешавад). Маҳлули обии танакор хосияти ишқорӣ дошта, аз ҳаво СО2-ро фурӯ мебарад. Аз …

ТАБУН (немисӣ Таbun), эфири этилии диаметиламиди кислотаи сианфосфат, (СНз)2 N(С2Н5O) G(N) , моеъи беранг; I гудозиш —50°С, ҷӯшиш қариб 230°С; зичиаш 1087 кг/ма (20°С). Дар об қариб 12% ва дар ҳалкуналдаҳои органикӣ нағз ҳал меешавад. Табун моддаи заҳрнок аст; дар об суст гидролиз мешавад. Табун бо маҳлули обии ишқорҳо, аммиак …

РЕАКТИВҲОИ ХИМИЯВӢ, реактивҳои химиявӣ, моддаҳои химиявие, ки барои таҳлили химиявӣ, тадқиқоти илмӣ ва дигар корҳои лабораторьӣ истифода мешаванд. Дар Союз Советских Социалистических Республик СССР Реактивҳои химиявиро мувофиқи нишондоди стандартҳои давлатӣ (ГОСТ) ва шароитҳои техникӣ (Технические Условия) ҳосил мекунанд. Реактивҳои химиявӣ  вобаста ба таркиби органикӣ, ғайриорганикӣ ва изотопдор мешаванд. Аз рӯи …

РАПАКИВИ (финӣ rapakivi — сан­ги фарсуда), гранитест, ки аз ҷиҳати сохт ба порфир монанд аст. Таркибашро ортоклаз (қариб 40%), олиоклаз (цариб 20%), абрақи тира (қариб 3%), квартси ба идиомор­физм дучоршуда (қариб 30%) ва ми­нералҳои дуюмдараҷа: амфибол, ор­тит, сфен, диопсид, магнетит, апатит (қариб 2%) ташкил медиҳанд. Ранги Рапакиви одатан гулобии бӯр, …

РАДИУСИ АТОМ, характеристикаи андозаҳои атомист, ки бо усулҳои гуногун, алалхусус аз рӯи маълумоти таҳлили структурии рентгенӣ, ҳисоб карда мешавад. Радиуси атом муайян намудани масофаҳои байниядроии молекулаҳоро имконпазир мегардонад.

РАДИОХИМИЯ, як фасли химия, ки хосиятҳои химиявӣ ва физикию химиявии моддаҳои радиоактивро меомӯзад. Химияи табаддулоти яд­роӣ низ мавриди таҳқиқи Радиохимия қарор мегирад. Вобаста ба усул ва объектҳои тадқиқот Радиохимия ба Pадиохимияи умумӣ, химияи табаддулоти ядроӣ, химияи элементҳои радиоактив, Pадиохимияи амалӣ ҷудо мешавад. Pадиохимияи умумӣ хусусияти физикию химиявии изотопҳо ва элементҳои …

РАДИОЛИЗ (аз радио… ва юнонӣ lysis — таҷзия), табаддулоти химиявии моддаро гӯянд, ки дар асри таъсири шуоъафкании ионизонанда ба вуҷуд меояд. Ҳангоми Радиолиз асо­сан моддаҳои мураккаб ба моддаҳои нисбатан соддатар таҷзия мешаванд (масалан, таҷзияи об ба оксиген).

ПРОТИЛ, изотопи собити гидроген, массааш 1, ядрои атоми Протил протон мебошад.

ПРАЗЕОДИМ (Praseodymium), Рr, элементи химиявии гурӯҳи III сис­темаи даврии Менделеев; рақами атомиаш 59, массаи атамиаш 140,9077. Ниг. низ Лантаноидҳо.