Теги: бутта

ТАМАШК, тути фарангӣ, марминҷони боғӣ, (rubus idaeus), навъи бқуттамеваест аз оилаи настараниҳо. Тамашк 3 метр қад мекашад. Баркаш мураккаб (аз 3 7 баргчаҳои байзашакл ё гирда иборат аст), дарозиаш 18;23 см бори аввал апрел; июн ва бори дуюм август;сенябр мешукуфад. Мевааш ба марминҷон ва тут монанд аст; сурх, баъзан зард, …

ТАБАРХУН, 1) номи дигари челон; 2) сурхбед (SalixPurpurea), бутта ё дарахти хурдест аз оилаи бедҳо. То 3—4 м қад мекашад. Пӯстлохи шохҳои кӯҳнааш хокистарӣ, навдааш зардтоб ё дорчинӣ, холҳои қирмизӣ дорад. Баргаш нештаршакл, бепашмак, хӯшагул («гӯшворак)-аш пеш аз баргбарорӣ мешукуфад; гулҳояш арғувониянд. Асосан дар Европаи Ҷанубӣ ва Миёна, Африкаи Шимолӣ …

ТАБАЛҒУ, таболғу, табулға, табулғун, тавалғу (Spireae), ҷинси буттаест аз оилаи настараниҳо. Аз 30 см то 1,5 м қад мекашад. Баргаш майда (дарозиаш 5—30 мм, бараш 2—14 мм), дандонадор ё бедандона. Гулаш дуҷинса, сафед, майда (дошметраш 5—10 мм); ман — июл мешукуфад. Дар дунё 100 намуди табалғу маълум аст. Дар Тоҷикистон4 …

ҚАҲВА (Coffea), як ҷинси буттаву дарахтони ҳамешасабзест аз оилаи руяниҳо як навъ нушокиест, ки аз қаҳвадона тайёр кунанд. Дар ҷаҳон тақр. 50 намуди Қ. (дар ноҳияҳои тропикӣ ва субтропикии Африка ва Осиё) меруяд. Фақат 4—5 навъи онро дар мамлакатҳои иқлимашон гарми ҳарду Нимкураи Замин мепарваанд. Махсусан Қ.-и арабӣ (С. ага-ica) …

ҒУБАЙРО 1) санавдар. чайтан, четан, чатдал (Sorbus au-cuporia, Aronia melanocarpa ё Sorbus domestica ва г.), якчанд навъ бутта ва дарахти хурдро гуянд (аз оилаи настараниҳо). Ғ. бештар сурх ва сиёҳ мешавад. Ғ.-и сурх (S’, ausuporia) буттаест, ки то 2 м қад мекашад. Баргаш мураккаб (аз 9—17 баргча иборат), пармонанд. Гулаш …

ҒОРИҲО (Lauraceao), оилаи буттаву дарахтон ва баъзе гиёҳои паразит (Cassyta)-po гуянд. Барги онҳо ҳамешасабз, дурушт, одатан яклухт, баъзан сепарра. Дар баргу пояи Ғ. ғадудҳои равған ё луобҷудокунанда мавҷуданд. Аз ин ру, онҳо бӯи тез ва махсус доранд. Гули онҳо 6 (гоҳе 4)-баргаш майда, сабзча ё зардтоб мешавад. Мевааш яктухма. Ғ. …

ҒОМРУҚ, говқасиркунак, камширак, ширхушккунак, зинҷак, қасирак (Colutea paul-senii), як навъ буттаест аз оилаи лубиёиҳо. То 2 м қад мекашад. Баргаш пармонанд. Хушагулаш 3—15-гула; гулаш зард, норинҷи (моҳҳои май—июнь мешукуфад). Ғилофакаш пуфакмонанд, байзашакл; тухмаш дорчинӣ.  Буттаи хоси Тоҷикистон (қ-куҳҳои Зарафшон, Туркистон, Ҳисору Дарвоз, мавзеъҳои Тоҷикистони Ҷанубӣ ва Шарқӣ, инчунин Помири Ғарбӣ; …

ЯХМАНАК, яхбандак, яхак, (Cerasus tomentosa), як навъ буттаи мевадорест аз оилаи настараниҳо то 4 м қад мекашад. Навдаҳояш серпатанд. Баргаш байзашакл (дарозиаш то 5 см, бараш 2,5 см), дандонадор, пушташ серпат. Шукуфааш гулобӣ (диаметраш то 2 см). Мевааш сурх, мудаввар ё байзашакл, таъмаш нордон, донакаш нағз ҷудо мешавад. Март — …

ЭЛЕУТЕРОКОКК, қаламфури ёбоӣ (Eleutherococcus senticocus), як навъ буттаи серхорест аз оилаи Araliaceae. То 3 м қад мекашад. Баргаш панҷашакл, гулаш майдаи зардтоб («моткин») ва бунафш («наркин») , мевааш ба ангури сагаки сиёҳ монанд аст (сент. мепазад). Дар бешазори кишвҳои Примория, Хабаровск в а ғ. мерӯяд. Аз қаламчаи навда ва решааш …

ШӮХУТА (Halostahcys belangeriaua), як навъ буттаи сершохест, ки одатан дар маҳалҳои шӯрзамин месабзад; аз рӯи таснифоти ботаникӣ ба оилаи шураиҳо тааллуқ дорад. То 3,5 м (диаметри танааш 5—8 см) қад мекашад. Шохчаҳои яксолааш банд-банди сероб. Баргаш пулакчашакл, сегуша, сероб. Гулаш дуҷинса, хушагулаш саракмонанд. Тухмаш байзашакл, ҷилодор (дарозиаш тақр. 0,75 мм). …