Теги: Ботаника

ШИБОҒ, шивок,, явшон (Artemisia), ҷинси гиёҳҳом 1—2 ва бисёрсола ва нимбуттаест аз оилаи мураккабгулҳо. Пояаш аксаран серпашмаки хокистарӣ буда, то 1,5 м қад мекашад. Баргаш чок-чок, баъзан яклухт, гулаш майда, бештар зард ё сурхтоби бунафш. Ш. беш аз 400 намуд аст. Асосан дар минтақаи иқлимаш муътадили Европа, Осиё, Америкаи Шимолӣ, …

ШИБИТ, шибид, шивид, шивиз, шибис, шибитак (gravoolens), гиёҳи як-дусолаест аз оилаи чатргулҳо; як навъ сабзаи хушбуст. Пояаш рости сершох, аз 40 то 150 см (баъзан то 2 м) қад мекашад. Баргаш паршакл, гулаш майдаи зард, 5-барга. Ш.-ро аз қадим мепарванранд. Онро юнониҳо, мисриҳо ва римиҳои қадим чун гиёҳи доруӣ, сабзавотӣ …

ШИБАРГИЁҲ шиваргиёҳ, заҳгиёҳ (Heleocharia), ҷинси гиёхҳои яксола ва бисьёрсолаест аз оилаи ғешаиҳо. Решаҳои палакмонанди сернавда, пояи бебарг, гули дуҷинса ва «чормағзак»-и сеқирра доранд. Тақр. 100 намуди Ш. маълум аст, ки аксар растаиҳои обӣ ва ботлоқӣ (гелофитҳо) буда, одатан дар обанборҳои хурд, шибарҷойҳо ва замини заҳ (аз ноҳияҳои тропикӣ то минтақаҳои …

ШЕРЧАНГОЛ, гули шерчангол, ниг. Рофигул.

ШАҲДДОН, шаҳддони гул, нектарник, як навъ ғадуди растаниҳоро гуянд, ки моеъи ширин — гулшаҳд ҷудо мекунад. Шаҳддон асосан дар гул, баъзан дар дигар узвҳои растанӣ ҷой гирифта аст. Шаҳддон ҳашарот (баъзе паррандаҳо, мас., гулмакҳо)-ро ба гул ҷалб менамояд ва ба тавассути онҳо ба гардолуд шудани гул мусоидат мекунад. Шаҳддони гул …

ШАҚОҚУЛ, шашқул, шашқоқул, ашқоқул, сабзии даштӣ, сабзикаҳак, ҷазирак (Daucus carota), як навъ гиёҳи як ва дусолаест аз оилаи чатргулҳо. Бехаш (тиррешааш) дукмонанд. Пояаш рост, сахт, шохронда (то 1.5 м қад мекашад). Шақоқул (1), гул (2) ва тухми он (3). Баргаш калон, пармонанд. Хушагулаш чатршакл (диаметраш 4—10 см), сергул. Гулаш сафед …

ШАҚОИҚИ НӮЪМОН, 1) лолаи Нӯъмон, лӯълӯи Нӯъмон (Anemone coronaria), як навъ гули маъмули лоламонандест аз ҷинси шақо (оилаи чакамуғиҳо). Бехаш ҷалғузаамонанд, сахт ва камоб мешавад. Пояаш 30—50 см қад мекашад. Гулаш калон (диаметраш 6—8 см), сурх (моҳҳои апр.—июнь мешукуфад). Шақоиқи Нӯъмон гули қадимист. Мувофиқи гуфти Абурайҳони Берунӣ Азҳарӣ Ш. Н. …

ШАҚОИҚ, гули шақоиқ, шақир, шақира, шақиқ (Anemone), як ҷинси гиёҳҳои бисьёрсола ва буттаест аз оилан чакамуғиҳо, Дар шароити Тоҷикистон Шақоиқ гиёҳест, ки патакреша, решапоя ва бехи лундамонанд дорад. Пояаш одатан як-то, баъзан 2—3-то (3—35 см қад мекашад). Баргаш панҷашакл (даро-зиаш 2—7 см, ба-раш 2,5— 7 см). Гулаш калон (диаметраш 0,5—6 …

ШАҒАЛАК (Hammada leptoclada), як навъ нимбуттаест аз оилаи шӯраиҳо. То 1 м қад мекашад. Пояаш сершох, навдаи яксолааш сабзи зардтоб, резабарг, гулаш дуҷинса, моҳи июль мешукуфад. Дар дашту биебонҳои Осиёи Миёна (бештар дар ҳавзаи д. Аму) меруяд. Дар Тоҷикистон асосан дар ҷойҳои санглохи оҳаку гаҷдор, шурзамин ва чарогоҳи ноҳияҳои ҷануб …

ШАНҶАР, алафи бодирин г, (Borago), як ҷинси растаниҳои дупаллаест аз оилаи шанҷариҳо; гиёҳҳои як, ду ва бисьёрсоларо дар бар мегирад. Дар СССР фақат Шанҷари доруӣ (В. officinalis — гиёҳи як ё ду-солаест, ки 70 см қад мекашад, гулаш кабуд); чун алафи бегона дар полиз, назди манзилгоҳҳо ва ғ. меруяд. Дар …