СТРОНСИЙ

СТРОНСИЙ (лотинӣ strontium), Sr, элементи химиявиест аз гурӯҳи системаи даврии Менделеев; рақами атоми 38, массаи атоми 87,62. Стронсийи табиӣ аз омехтаи чор изотопи собит иборат аст: ⁸⁴Sr, ⁸⁶Sr, ⁸⁷Sr ва ⁸⁸Sr; аз оиҳо ⁸⁸Sr бештар (82,56%) маъмул аст. Якчанд изотоии сунъии С. (адади массазшон аз 80 то 97, аз ҷумла ⁹⁰Sr; Т¹/₂ = 27,7 сол) низ ҳосил карда шудааст. Стронсийро соли 1790 духтури шотландӣ А. Крофорд кашф кард. Номи Стронсий аз номи минерали стронсианит бармеояд, ки дар назди деҳаи Строншиан (Шотландил) ёфт шуд. Ба ҳисоби миёна Стронсий 3,4- 10-²%-и Массаи қишри заминро ташкил мекунад. Қариб 30 хел минерали он маълум аст; дар байни онҳо маъмултаринашон селестин (SrSO₄) ва стронцианит (SrСо₃) мебошад. Стронсий металли сафеди нуқратоб; эичиаш 2630Кг\М³ (20°С); t гуд. 770°С, t ҷӯш. 1383°С. Конфигурасияи қабати берунии электрониаш 5s²; дараҷаи оксидшавиаш +2, Стронсий металли фаъол аст; дар ҳаво бо тезӣ оксид мешавад. Оксид, пероксид, нитрид, хлорид, бромид, сулфид, гидрид, сулфат, нитрат ва дигар пайвастҳои Стронсий маълуманд. Стронсийро аз оксиди он бо роҳи бо Аl барқарор кардан ҳосил мекунанд:

4SrО + 2Аl = 3Sr + SrО- Аl₂0₃

Стронсий барои тайёр кардани люминофорҳо, фотоолементҳо, баъзе хӯлаҳо, хромати Стронсий (SrСr0₄) чун пигменти устувор барои тайёр кардани ранги наққошӣ истифода мешавад. ⁹⁰Sr манбаи -афкатгшоти батареяҳои электрии атомист. Оксиди Стронсий батаркиби баъзе намуди шиша ва катодҳои оксидии лампаҳои электронӣ, карбонати Стронсий ба таркиби глазур ва снрҳои (эмалҳои) оа таъсири атмофера тобовар дохил мешаванд.