Пайвастҳои хелати

Пайвастҳои хелати, пай­вастҳои чанголшакл, пай­вастҳои дохили комплек­сӣ, як синфи махсуси пайвастҳои комплексиро гӯянд, ки дар онҳо атоми комплексҳосилкунанда (марказӣ) бо ду ва аз он зиёд атоми ли­ганд (адленд)-ҳои якхела пайваст ш уда ас т. Мисоли равшани Пайвастҳои хелатӣ асетиласетонати бериллий ба ҳисоб ме­равад.

^Хс=0..

НС ^ ре

^чсн^э

Дар ин модда хар як лиганд (иони асетиласетон) бо атоми бериллий (комплексҳосилкунанда) ба воситаи ду банд — Be—С (иони) ва Be….О (ковалентӣ) пайваст шудааст. Дар натиҷа атоми бериллий гӯё ба ҳоли­ли ҳар ду лиганд даромада рафтааст. Барои ҳамин ҳам чунин пайвастҳо Пайвастҳои хелатӣ ном гирифтаанд. Онҳо нисбат ба об дар ҳалкунандаҳои органикӣ хубтар хал мешаванд ва ранги хос доранд. Хлорофилл ва гемоглобин, ки муҳимтарин пайвастҳои ҳаёт ба шумор мераванд, аз қабили Пайвастҳои хелатианд. Нигаред низ Комплексонометрия.