Николаев Анатолий Василевич (27. 11. 1902, Оренбург—13. 02. 1977, Новосибирск), олими советӣ дар соҳаи химияиноорганикӣ, акад. АФ СССР (1966; аъзо- корр. 1958). Аъзои КПСС аз соли 1960. Баъди хатми Университети дарлатии Ленинград (1924) то соли 1957 дар институтҳои тадқиқоти илмии мамлакат дар вазифаҳои гуногун кор кардааст. Солҳои 1957—1977 директори Институти химияи ноорганикии Шӯъбаи сибирии АФ СССР, дар як вақт аз 1959 мудири кафедраи Университети Новосибирск. Корҳои Николаев оид ба намакҳои табиӣ (1927—1934) барои бунёди комбинати сулфати Кучук ва як қатор саноатҳои дигар асоси илмӣ гузоштанд.
Тадқиқотҳои термографии Николаев боиси кашфи гурӯҳбандии боратӣ ва исботи ҳолати ғайримувозанатии пайвастҳои комплексии платиноидӣ (сиспайвастҳо, димерҳо ва ғайраҳо) гардиданд. Николаев 4 навъи маҳлулҳои сахти намакҳои элементҳои нодирзаминро ошкор намуд. Корҳои Николаев ба назарияи экстраксияи пайвастҳои ноорганикӣ бахшида шудаанд. Дар натиҷаи ин тадқиқотҳо барои экстраксияи лантаноидҳо, актиноидҳо, як қатор металлҳои ранга ва асил, экстрагенҳои нави эътимоднок пешниҳод карда шуданд. Николаев аввалин шуда натиҷаҳои тадқиқоти рентгепоспектралии экстрагенҳоро барои исботи характери бандҳо истифода бурд. Лауреати Мукофотҳои ба номи В. И. Бернадский (1946) ва ба номи Н. С. Курнаков (1977). Бо 2 ордени Ленин, 2 ордени дигар ва медалҳо мукофотонида шудааст.
Ас.: Клатратообразование и физикохимический анализ экстракционных систем, Новосибирск, 1975 (хамрохи Н. И. Яковлев); Основы взаимодействия солей редкоземельных элементов (Двойные, тройные, 11 четверные системы). Новосибирск, 1977 (xiLMpoxu А. А. Сорокина ва дигарон).