Ҷамъият

ХИЗМАТЧИЁН, коргарони соҳаи ғайриистеҳсолӣ ва меҳнати фикриро гӯянд. Онҳо аз гурӯқи калони коркунони касбӣ (кадрҳои маъмурию идоравӣ, коргарони инженерию техникӣ ва дигар гурӯҳҳои мутахассисони дипломдор, аз қабили муаллимони мактабҳои олию миёна, духтурон ва ғайра), коргарони идора ва соҳаӣ савдо иборатанд. Ҳоло дар мамлакатҳои капиталистӣ қисми роҳбарикунандаи хизматчиён ба буржуазия ва …

ХИЗОНА, маҷмаъи чизҳое, ки пинҳон карда дар замин гӯронида шудданд ва барои соҳибашон арзиши гарон доранд. Хизонаҳо қариб дар ҳама ҷоҳо пайдо шудаанд ва одатан барои илми таърих сарчашмаи муҳиманд. Қадимтарин хизонаҳо бадавраҳои неолит ва энеолит мансубанд. Дар ҳудуди Тоҷикистои хизонаи Амударё, хизонаи Шаҳристон, хизонаи осори биринҷии асри 11—12 аз …

ХЕШУТАБОРӢ дар ҳуқуқ, алоқамандии хунии одамонеро гӯянд, ки мувофиқи қонун ҳуқуқу ӯҳдадориҳои муайнеро моликанд.

ХЕТҲО, халқест, ки дар қисми марказии Осиёи Хурд зиндагӣ карда шоҳии Хеттро ташкил кардааст.  

ХАТШИНОСИИ СУДӢ, як соҳаи криминалистикаро гуянд, ки хат ва усулҳои таҳқиқи онро бо мақсади ҳал кардани масъалаҳои тафтиши ҷиноят ва корҳои ҷиноятию гражданӣ дар мурофиаи судӣ меомӯзад.

ХАТНАСУР, тӯихатна, маросимест, ки ба муносибатн хатнаи писар барно мегардад. Хатна ҳанӯз дар замони ҷамоаи ибтидоӣ ба вуҷуд омадааст. Дар байни халқҳои Шарқ, аз ҷумла Осиёи Миёна баъди ҷорӣ шудани дини ислом маъмул гардид.  М.       Ҳомидҷонова.

ХАТИБ (арабӣ   — шахсе, ки хутба мехонад), корманди масъули масҷидро номанд, ки ҳангоми намози ҷумъа ва идҳои дини (рамазон ва қурбон) дар он ваъз метуфт. Баъзал вазифаи хатибро имоми масҷид низ иҷро мекунад. Xатиб бояд шикастанафсу тақводор, аз фиқҳ хуб бохабар бошад, ҳадисҳоро пурра бидонад, диққати сомеонашро ба худ ҷалб …

ХАСДУЗДӢ, майдадуздӣ, дар ҳуқуқи ҷиноятии советӣ як намуди дуздии молу мулки давлатӣ ё ҷамъиятист, ки ба давлату ҷамънят аз 50 сӯм зиёд зарари моддӣ намерасонад. Дар ин сурат мувофиқи қонун гунаҳкор ба муддати як сол ба корҳои ислоқкунӣ маҳкум ва ё аз 100 то 200 сӯм ба ӯ ҷарима андохта …

ХАРҶИ МУРОФИАВӢ, маблағеро гӯянд, ки ҳангоми дида баромадани кор дар суд барои шоқидон, гузаронидани экспертиза, мутарҷимон ва ғайра сарф мешавад. Дар СССР он мувофиқи қонуни умумӣ дар кори ҷиноятӣ аз шахси маҳкумшуда на дар кори гражданӣ аз даъвогаре, ки асос надоштани даъвояш исбот шудааст, рӯёнида мешавад. Дар як қатор корҳои …

ХАЛҚИ СОВЕТӢ, умумияти сифатан нави таърихии иҷтимоию интернасионалии одамони СССР, ки ба умумияти Ватани сосиалистӣ, иқтисодиёти сосиалистӣ, таркиби иҷтимоию синфӣ, ҷаҳонбинии марксистию ленинӣ ва мақсаду мароми ягона — сохтмони коммунизм асос ёфтааст; аввалии бор дар таърих дар натиҷаи дигаргуниҳои сосиалнстӣ дар заминаи ба ҳам наздик шудани ҳамаи гурӯҳҳои иҷтимоӣ баробарии …