Илм

РОТОР дар математика, муродифи мафҳуми гирдбоди майдони векторӣ. Характеристикаи вектории «ташкилдиҳандаҳои даврзананда»-и майдони А-ро гирдбоди майдони вектории А меноманд. Роторро метавон чунии шарҳ дод. Бигзор А майдони суръатҳои ҷараёни моеъ бошад. Дар нуқтаи додашудаи ин ҷараён чархаки паррадореро ҷой дода, меҳвари онро мувофиқи rot А дар ҳамин нуқта самт медиҳем.

РОСТКУНҶА, дар математика чоркунҷаест, ки ҳама кунҷҳояш ростанд.

РОМБОЭДР (аз ромб ва юнонӣ hedra — асос, рӯя), дар математика, параллелепипедест, ки ҳамаи рӯяҳояш аз ромбҳои баробар иборатанд.

РОБИТАҲОИ ЗАМИНИЮ ОФТОБӢ, таъсири тағйироти ҳурӯҷи Офтобро ба ҳодисоти замини гӯянд. Савияи хурӯҷи Офтоб (миқдори соҳаҳои фаъол ва доғҳои Офтоб, миқдор ва иқтидори афрӯхтҳои офтобӣ ва ғайра) бо даври тақрибан 11-сола тағйир. меёбад. Дар Замин даври 11-сола дар як қатор ҳодисаҳои табиати органикӣ ва ғайриорганикӣ (ошӯбҳои майдони магнитӣ, фаҷри қутбӣ, …

РОБИТА (арабӣ), дар фалсафа алоқа, вобастагии мутақобилаи мавҷудоти олам. Робита яке аз мафҳумҳои асосии материализми ди¬алектикӣ ба ҳисоб меравад. Дурустии маърифати инсон ба дуруст муайян намудани Pобитаи ҳодисаҳои гуногуни олам вобаста буда, сабабу натиҷа ва шаклҳои гуногунанд. Ҳамаи ҳодисаву просессҳои олам байни худ Робита доранд, чу¬нин аст мазмуни яке аз …

РИҶЛ (арабӣ — пой), муниртарин ситораи бурҷи Ҷаббор аст, ки қадри ситоравии зоҳириаш 0,1 мебошад. Аз Офтоб дар масофаи 330 парсек воқеъ гардида, равшаноиаш аз равшаноии Офтоб 81 маротиба зиёд аст.

РИЁЗИЁТ (арабӣ— ҳисоб), илми ҳисоб, илмест, ки аз миқдор ва адад баҳс мекунад. Нигаред, Математика.

РИБОЗА, моносахаридест, ки дар ҳайати КРН ба таркиби ҷамеи ҳуҷайраҳои зинда дохил мешавад. Ҳосилааш — спирти рибит бошад, дар таркиби як қатор витаминҳо ва коферментҳо ҳаст. Рибоза моддаи кристаллӣ буда, дар об нағз ҳал мешавад; I гудозиш 86—87°Селсия

РЕЯ, номи радифи сайёраи Зуҳал; соли 1772 астрономи франсавӣ Ҷ. Кассиии кашф кардааст. Дар гирди Зуҳал дар масофаи андаряк 528 ҳазор кам давр мезанад. (Даври гардиши синодиаш ба 4 шаборӯзу 12 соат 28 дақиқа баробар аст). Диаметраш тақрибан 1600 километр.

РЕШАБАРОРӢ, амали алгебравиест, баръакси амали дараҷабардорӣ. Аз решаи дараҷаи п-ум баровардани адади а гуфта ёфтани чунин адад (ё ададҳо)-и х-ро меноманд, ки дар мавриди ба дараҷаи п-уи бардоштани он адади додашуда ҳосил шавад (хп — а); адади х (ишораташ П/~г- У о) реша, п нишондиҳандаи реша, а ифодаи таҳтиреша ном …