Биология

САЛЛУЛАЙН (арабӣ- кашида шуданн чашм), дар тибби қадим истилоҳеро гӯянд, ки хурд шудан, фурӯрафтан ва ба дарун кашида шудани чашмро ифода мекунад.

СAЛИМГУЛ, гули салим (Paconia intermedia), гиёҳи бисёрсолаест аз оилаи маҷаҳиҳо (Paconiaceac) гули худрӯи маъмул. Ниг. низ Гули маҷаҳ.

САКТА, инсулт, ихтилоли тезинкишофёбандаи гардиши хуни мағзи cap, ки боиси осеб ёфтани бофтаҳои майна ва вайроншавии фаъолияти онҳо мегардад. Чунон ни дар «Тибби Юсуфӣ» омадааст, «Сакта, ки иборат аз ботил шудани ҳиссу ҳаракати ҷамеӣ аъзост, чун аз хун бошад, аломаташ пурит рагҳост, бо соири аломати ғалабаи хун». Аз ин ҷиҳат …

САКСАВУЛ, суксавул (Haloxylon), як ҷинси дарахт, баъзан буттаест аз оилаи шӯраиҳо. Шоху навдаҳояш зудшикан, баргаш пулакчашакл, хеле суст инкишоф ёфтааст; гулаш майдаи дуҷинса. Дар ноҳияҳои биёбон (аз Арабистони Шимолӣ то Осиёи Марказӣ) 5 намуди Сакременто месабзад. Дар «ҷангали рогистон»-и Тоҷикистон 2 намуди Сакременто мерӯяд. Сакрементои с а ф е д …

САЙРА, паррапдаест аз ҷинси гунҷишк монанди ҷӯр (ҷӯл) ва булбул хушхон.

САЙДАК, сайгак (Saiga talariса), як ҷонвари ҷуфтсумеро гӯянд, ки ба ковокшохҳо мансуб аст. Дарозии таваи наринаашон то 140 см, қадаш то 80 см, вазнаш то 40 кг ва модинааш хурдтар аст. Биниаш дарози Хартумшакл. Шохаш зардтоб (дарозиаш қариб 40 см); модинааш бешох. Мӯи тахтапушташ зардча ва шикамаш сафед. Дар Муғулистон, …

САДТУМОНӢ, гули к о ф а р, гули маҷаҳ, саллагул, пион (Paeonia), ҷинси гиёҳҳои бисёрсола ё буттаҳои қадпасти ҳамешасабзест аз оилаи маҷаҳиҳо (Paconiaceae). Барги пармованди чок-чок ё себарга, гули калон-калону (бараш 6—12 см) серопулбарг (гули намудҳои худрӯл Садтумонӣ 5—8-барга)-и зард, сафед, сурх, гулобӣ ва тухми сиёҳи ҷилодор, меваи «баргак» дорад. …

САДҒ (арабӣ—миёни чашму гӯш), судғ, чайка, гиҷгоҳ, гӯшаи а б р ӯ, дар тибби қадим маваееро гӯянд, ки дар мобайни чашм ва гӯш воқеъ аст.

САДИД (ар— зардоби ҷароҳат), дар тибби қадим рутубатеро гӯянд, ки аз хуни фосид дар ҷароҳат пайдо мешавад.

САДБАРГ, в а р д, гул, гули сурх, гули сурӣ (Rosa), гулест, ки шукуфаҳои калону сербарг ва хушбӯй дорад. Мувофиқи таснифоти ботаника аз ҷинси настаран (оилаи настараниҳо) аст. Навъҳои гуногуни Садбарг дар тӯли асрҳо дар натиҷаи гардолудонӣ, интихобу пайванди намудҳои настаран (Садбаргҳои худрӯй) ба вуҷуд омадаанд. Аввалин маъхазҳое, ки оид …