Биология

РУКБАТ зону, дар тибби қадим пайвандгоҳеро номанд, ки дар мавзеи ба якдигар омадани рон ва соқи по воқеъ аст.

РОҲДАВАК, р а ҳ д а в а к, айкнас, барсиёндору, б а т б о т, парсиёндору, персиёндору, с а д п а й ван д, садпайвандак гибёҳи яксолаи доруиест аз оилаи торо¬ниҳо. Пояаш одатан дар рӯи замин мехобад (дарозиаш то 60 см), баргаш нештаршакл ё гирдаи дарозрӯя, белча …

РОШАК (Ferula primaeva), гиёҳи бисёрсолаест аз оилаи чатргулҳо. Пояаш ғафс, баландиаш то 1 м, баргаш серчоки каме дандонадор, хӯшагули чатршакл, меваи эллипсӣ дорад. Моҳҳои апрел-май гулу мева мекунад. Одатан дар бодому фарзкор (1000—1600 м аз саҳти баҳр) мерӯяд. Растении худрӯи хосаи Помиру Олой (қаторкӯҳҳои Сарсарак, Вахш, Ҳазратишоҳ, Дарвоз ва ғайра) …

РОСУ (Musteianiyalia), мири мушон, як ҷонвари ширхӯри даррандаест аз оилаи савсорҳо. Дарозии танаш 13—26 см, думаш 1,4— 9 см, вазнаш аз 30 то 250 г; баданаш борики дарозу нарм; мӯяш зичи кӯтоҳ. Тобистон ранги мӯи тах¬та пушташ бӯри зардча ва шикамаш сафед буда, зимистон пурра сафед мешавад. Дар районҳои ҷанубӣ …

РОСАН, расан 1) занҷабили ш о м ӣ, росани шомӣ, тундак, хрен (Armoracia rusticana), гиёҳи бисёрсолаест aз оилаи чилликгулҳо дар шароити зироат — гиёҳи як ё дусола. Пояаш рост, аз 50 то 160 см қад мекашад. Барги бехи пояаш калони паршакл (дарозиаш 30—60 см, бараш 10—15 см), гулаш майдаи сафед, ғилофакаш …

РОМУЗ, далфин, дулфин, делфин (Dolphininaе), як вавъ ширхӯрҳои баҳриро гӯянд, ки аз ҷумлаи китҳои дандондор медонанд. Дарозии танашон 1,2—10 м. Аксар Ромуз дар тахтапушт боли шиноварӣ доранд. Фукашон борик ва дандонашон хеле бисёр (зиёда аз 70) аст. Системаи асаби марказии Ромуз нағз инкишоф ёфтааст; нимкураҳои мағзи сарашон калон аст (дар …

РОЗАК, ҳамел, ҳамел (Humulus lupulus), гиёҳи бисёрсолаи печонест аз оилаи тутиҳо. Пояаш борики чор ё шашқирраи серхор, тезсабз ва ба растаниҳои дигар печида боло мебарояд (дарозиаш ба7 м мерасад). Баргаш думчадарози яклухт ё 3—5-парраи дилшакл, дандонадор. Гулҳои нарима да хӯшаи туғшакл ва модина дар хӯшаи саракмонанд ҷойгир шудаанд; гулаш майдаи …

РОВАРО, раавро, ниг. Хорпушт. pusht

РОВ, рова, роба (Ferula foetidissima), гиёҳи бисёрсолаест аз оилаи чатргулҳо. Баланднаш то 1 м; пояи ғафси бӯри сурхтоб ба қисман шохронда, барги пармонанди чок- чок, гули зард, хӯшагули чатршакл, меваи эллипсӣ (дарозиаш 12—18 мм) дорад. Май — июн гулу мева мекунад. Дар ноҳияҳои Тоҷикистони Марказӣ, Ҷанубӣ ва Помири Ғарбӣ мерӯяд. …

РКАТСИТЕЛИ, кукура, топо¬лёк, королёк, як навъ ангури маҳаллии гурҷӣ. Дар РСС Гурҷистон (асосан дар Кахетия), »РСС Арманистон, РСС Қазоқистон, республикаҳои Осиёи Миё¬на, РСС Молдавия, РССУ, кишвари Ставрополи РСФСР парвариш меёбад. Хӯшааш миёна, дароз, зуғӯташакл; зичиаш миёна. Донааш миёна, байзашакл, сабзи сафедтоб ё зардчатоб. Аз 1 га токзор 14—20 т ҳосил …