ЛЙТИЙ (лот. Libhium), Li, элементи химиявии гурӯҳи I система» даврии Менделеев; рақами ат. 3, массаи ат. 6,941, металлы ишқорӣ. Соли 1817 химики швед А. Арфведсон кашф кардааст. Литийи табиӣ аз 2 изотопи собит Li (7,42%) ва 7Li (92,58%) иборат аст. Литий металли сабук, нарм, ёзанда, рангаш сафеди нуқратоб, гуд. 180,5° …

ЛОМОНОСОВ Михаил Василевич (19. 11. 1711, деҳаи Денисовка. ҳо­ло Ломоносово, губ. Архангельск — 15. 4. 1765, Петер­бург), аввалин олими табиатшиноси рус, энцикло­педист, яке аз асосгузорони химияи физикавӣ, шоир, рассом, муаррих, асосгузори забони адабии ҳозираи рус, тарафдори равнақи илму маорифи ватании рус. Солҳои 1731—35 дар Академияи славянии) юнонию лотинии Москва ва …

ЛИДС (Leeds), шаҳри графи, маркази қадими бофандаги Британияи Кабир. Дар графин Райдинги Ғарбӣ, дар соҳили дарёи Эр воқест. Аҳолиаш 755 ҳазор нафар (2016). Лидс маркази конурбақияи Йоркшири Ғарбӣ буда, бо атрофаш 1,7 млн. аҳолӣ дорад. Солҳаи асосии саноаташ дӯзандагӣ (бештар либосҳои мардона) ва мошинсозӣ (истеҳсоли таҷҳизоти дӯзандагӣ, бофандагӣ, кӯҳкорӣ, химия, …

ЛИТВИНОВ Владимир Николаевич (тав. 29.02.1928, деҳаи Даниловнаи вилояти Волгоград), агроном-растанипарвар, Ходими Хизматнишондодаи Иями РСС Тоҷикистон (1977), док-тори илмҳои хоҷагии қишлоқ (1972), профессор (1974). Аъзои КПСС аз соли 1958. Соли 1949 Институти хоҷагии қишлоқи Тоҷикистонро хатм кард. Литва аз соли 1950 то 1969 дар якчанд институтҳои республикавӣ кор кард. Аз феврали …

ЛИМОНИТ (нем. limonit, аз юн. leimon — марғзор; ҷои нам), номи умумии агрегатҳои минералии табиии аморфӣ ё ниҳонкристаллӣ (микрокристаллӣ), ки аз омехтаи гидрооксидҳои оҳани севалента (гётит, гидрогётит, гидрогематит, лепидокрокит, турьит) иборатанд. Таркиби химиявии Лимонит. HFeOa пН20 (п-то 4). Одатан агрегатҳои коллоидӣ, шушамонанд, хокамонанд ҳосил менамояд. Рангаш бӯр, сиёҳ ва зарди …

ЛИМПОПО (Limpopo), Тимсоҳдор, – ин дарё дар Африкаи Ҷанубӣ. Тӯлаш 1600 км, масоҳати ҳавзааш 440 ҳозор км2. Аз қаторакӯҳҳои Витватерсранд cap шуда, баъд аз бурида гузаштани пастхамии Мозамбик ба уқёнуси Ҳинд мерезад. Шохобҳои асосиаш: аз чап — Нотвани, Шаши, Шангане, аз рост — Олифанте. Дар мавсими сербориш сатҳи об то …

МАЛАККА (Malacca), нимҷазираест дар ҷанубу шарқи Осиё, ки қисми Ҷанубии нимҷазираи Ҳиндухитойро ташкил мекунад. Аз Ғарб бо баҳри Андаман ва гул. Малакка, аз Шарқ бо баҳри ҷануби Хитой ва халиҷи Сиам иҳота аст. Сарҳади шимолиаш— гарданаи Кра. Тӯлаш қариб 1300 км, масоҳаташ қариб 190 ҳазор км2. Қисми шимолиаш терр. Тайланд, …

МАЛАКА, тарзу усулҳои устуворӣ мустаҳкам гардида (автомати)-и иҷрои амал. Малака дар натиҷаи машқу такрори зиёд ҳосил мешавад. Малакаҳо ҳар қадар мукаммалтар шаванд, процесси кор ҳамон андоза самарабахш мегардад. Зеро шахсе, ки дар иҷрои ин ё он кор (рондани трактор, аз ёд кардани шеър, навиштани мақола ва ғ.) Малака пайдо кардааст, …

МАЛАЙ, галаҷазираи Малай, калонтарин гурӯҳи ҷазираҳои рӯи Замин дар Ғapби уқёнуси Ором, байни қитъаҳои Осиё ва Австралия. Бештар аэ 10 ҳазор ҷазираро дар бар мегирад. Масоҳати умумиаш қариб 2 млн км2. Дар Малай давлатҳои Индонезия, Малайзия ва Филиппин ҷой гирифтаанд. Аз ҷазираҳои Зонди Калон ва Хурд, Молукка, Филиппин ва чандин …

МАКТАБҲОИ ПАРТИЯВИИ КПСС, мактабҳои олии партиявӣ (МОП), республикавию байнивилоятӣ барои тайёр кардани кадрҳои роҳбарикунандаи партиявӣ ва советӣ. МОП ду шӯъба доранд. Барои шахсони дорои маълумоти олиӣ (муддати таҳсил 2 сол) ва шахсони дорои маълумоти миёна (муддати таҳсил 4 сол). Ба МОП аъзоёни партия бо тавсияи КМ ИK республикаҳои иттифоқӣ, комитетҳои …