МАДҲ, (арабӣ  — таъриф, тавсиф). яке аз қисмҳои қасидаи мадҳӣ (ниг. Қасида). Шоир баъди сурудани муқаддима ба таърифу тавсифи мамдӯҳ мегузарад, ки ҳамин қисмро Мадҳ меноманд. Мадҳ ҷузъи асосии қасидаи мадҳӣ буда, шоир кӯшиш мекунад тамоми сифатҳои мамдӯҳро бо суханони дабдабанок баён созад. Азбаски мавзӯи Мадҳ хеле маҳдуд аст, қасидаҳои …

МАДУРА (Madura), ҷазираест дар галаҷазираи Малай, дар наздикии соҳилҳои шимолу Шарқии Ява. Тобеи Индонезия. Масоҳаташ қариб 4,5 ҳазор км2. Рельсфаш бештар теппадор (баландиаш то 471 м). Ҷазира асосан аз мергелҳо ва оҳаксангҳо таркиб ёфтааст. Иқлими Мадура субэкваторӣ, муссонӣ. Бешаҳои тропикии баргрез. буттазору саваинаҳо мавҷуданд. Шолӣ, ҷуворимакка, тамоку ва маниока мепарваранд. …

МАДРУШКАТ, деҳа дар С. қ. Лангари pайони Мастчоҳ вилояти Ленинобод. То соли 1956 маркази маъмурии ноҳияи Мастчоҳ буд. Терр. Иттиҳодияи гӯсфандпарварии ноҳияи Мастчоҳ. Аз Мадрушкат то маркази С. қ. 10 км ва то район 326 км; роҳ мошингард. Аҳолиаш 226 нафар (1981), тоҷикон. Мактаби 8-сола, китобхона, беморхона, шӯъбаи алоқа, магазин, …

МАДРИД (Madrid) пойтахти Испания, калонтарин маркази сиёсӣ, иқтисодӣ ва мадании мамлакат. Шаҳри асосии музофоти Мадрид ва вилояти таърихии Кастилиян Нав. Мадрид дар миёнҷои нимҷазираи Пиревей, дар пуштакӯҳи Месета (баландиаш 650 м аз соҳили баҳр), дар ҳар ду соҳили дарёи Маиса нарес воқеъ аст. Иқлимаш субтропикии баҳримиёназаминӣ, тобистонаш хушки гарм. Ҳарораташ …

МАДРАСАИ ШЕРДОР, ёдгории меъмории асри 17 дар Регистони Самарқанд. Солҳоои 1619—35 дар рӯбарӯи Мадрасаи Улуғбек сохта шуда, аз рӯи бандубаст ба он қаробат дорад. Нақшунигори кошӣ пештоқ бо тасвири офтоби нурафшон ва шери ба ғизол ҳамлавар (аз ин ҷост, ки Мадраса номи шердорро гирифтааст) ҷолиб аст. Гарчи намохон ҳар ду …

МАДРАСАИ ХОҶАМАШҲАД, ёдгории меъмории асрҳои 9—12 дар деҳаи Сайёди ноҳияи Шаҳртузи Тоҷикистон. Ҳоло аз ин ансамбли муҳташам ду бинои гунбазу равоқдори ба ҳам пайваст (аз хишти пухта) ва дар паси онҳо вайронаи деворҳои хиштиву похсагӣ маҳфуз мондаанд. Ҳафриёти соли 1965 ва тадқиқоти минбаъда собит кардаанд, ки дар гирдогирди ҳавлии васеи …

МАДРАСАИ ХАЛИФА НИЁЗҚУЛ, ёдгории меъмории ибтидои асри 19 дар Бухоро. Дар қисми шарқии шаҳр, дар наздикии Дарвозаи Мазор бино ёфтааст. Асоси ёдгориро бонои чоркунҷаи чор гӯшааш бурҷдор (аҳолии маҳаллӣ онро «Чорманор» мегӯянд) ташкил медиҳад. Намои онро пештоқи ҳошиянок оро дода аст. Мадраса ду ошёна дорад. Ошёнаи якум аз даҳлези ғайриоддии …

МАДРАСАИ УЛУҒБЕК, ёдгории меъмории асри 15 дар шаҳри Самарқанд. Як ҷузъи ансамбли Регистони Самарқанд. Cолҳои 1417—20 бо фармони Улуғбек сохта шудааст. Даромадгоҳи Мадраса бо пештоқи муҳташами мунаққаш ва ҳотамкорӣ зинат ёфтааст. Дар ду гӯшаи Мадраса ду гулдаста қомат оростааст. Девори намои асосӣ (ду пахлуи пештоқ) бо ду қатор тоқҳои ороииш …

МАДРАСАИ УЛУҒБЕК, ёдгории меъмории асри 15 дар Бухоро. Соли 1417 бо фармони Улуғбек сохта шудааст. Меъмор — Исмоил ибни Тоҳир ибни Маҳмуди Исфаҳонӣ. Бо вуҷуди нисбат ба мадрасаи Улуғбеки Самарқанд ҳаҷман хӯрд ва аз чиҳати банду баст соддатар буданаш, композицияи дақиқу мукаммал дорад. Кошикориву ҳотамкориҳояш ҳам хоксорона, вале хеле дилкашу …

МАДРАСАИ ТУРСУНҶОН, ёдгории меъмории асри 19 дар Бухоро. Соли 1896— 97 сохта шуда, дар маҳаллаи Бозори Нав, дар сари роҳи байни Тоқи телпакфурӯшон ва Регистони Бухоро ҷой дорад. Мадрасаи Турсунҷон дуошьёна буда, атрофи ҳавлии онро ҳуҷраҳо иҳота кардаанд. Аз мадрасаҳои пешина фарқаш ҳамин аст, ки дар ин ёдгорӣ дарсхона ва …